با سلام محضر حضرت آیت الله العظمی سید کمال حیدری
از نظر حضرتعالی تفاوت مکتب تشیع با اهل سنّت دربارۀ مسألۀ تکفیر چیست؟ و آیا اساسا شعیه دیدگاه متفاوتی دارد؟
و علیکم السلام؛
معظم له بیان می کنند که اهل سنت، شیعیان را به دلیل عدم پذیرش و انکارِ دو مبنای:
الف: مشروعیتِ خلافت خلفای سه گانه.
ب: عدالت صحابه.
کافر می دانند، و از دیدگاه شیعیان نیز اهل سنّت به علت انکار مسألۀ امامت، مستحقّ تکفیرند.
تکفیر نیز بر دو قسم است: تکفیر کلامی و اعتقادی، و تکفیر فقهی. اکنون تفاوت در اینجاست که اهل سنت، شیعیان را هم از نظر کلامی کافر می دانند، و هم از نظر فقهی؛ اما از دیدگاه جمهور علمای امامیه، اهل سنّت از نظر فقهی کافر نیستند بلکه مسلمان محسوب می شوند.
مطلب دیگر اینکه، برخی از فِرَق اسلامی مثل وهابیت که خود را به اهل سنت و جماعت منسوب می کنند – در حالی که از اهل سنت نیستند! – علاوه بر تکفیر کلامی و فقهی شیعیان، حکم فقهی تکفیر را که تقریباً همۀ فقهای اهل سنت بدان قائل اند را نیز در عمل اجرا می کنند، چنانکه امروزه این مسأله را توسط داعش شاهد هستیم.
البته لازم به ذکر است که آیت الله حیدری در مسألۀ تکفیر و وحدت بین شیعه و سنّی، از یک مبنای اجتهادی خاص برخوردارند که بر اساس آن، اهل سنت را نه کافر فقهی می دانند و نه کافر اعتقادی.
آیت الله حیدری به این مبنای خود اشاره ای کوتاه می کنند، اما تفصیل این بحث مهم و اجتهادی را باید در کتاب ها و سایر مباحث گفتاری ایشان دنبال کرد تا ابعاد بحث به خوبی روشن گشته و از ابهام و سوء تفاهم جلوگیری شود. در کلّ، این مسأله یک مسألۀ کاملاً علمی و اجتهادی است؛ لذا شایسته است مخاطبان فرهیخته و گرامی برای رسیدن به اصل منظور علامه حیدری اندکی صبر داشته باشند و تا پیش از حصول احاطۀ علمی به جوانب مختلف بحث، از قضاوت زودهنگام احتراز نمایند.
ضمن اینکه به علت حساسیت فوق العاده این بحث از طرفی، و علمی و جدید بودن آن از سوی دیگر، طبیعی است که – به جهت نیازمندی آن به ظرفیت و سعۀ صدر کافی – تمام مطالب مربوط به این نظریه را نمی توان در دسترس عموم مردم قرار داد، اما در این زمینه راه برای علاقه مندان و اهل تحقیق باز است.
