اثبات ولایت تکوینی برای اهل بیت (ع)
معنای ولایت تکوینی به طور مختصر عبارت است از قدرت تصرّف و دست گشودن در امور عالم توسط پیامبران، اهل بیت (ع) و اولیای الهی به اذن الله. برای اثبات ولایت تکوینی اهل بیت (ع) چند راه وجود دارد که در این مبحث طریق اوّل تبیین می گردد.
طریق اول: علم آنها به کتاب
به این معنا که هر کس علم به کتاب الهی داشته باشد، می تواند به اذن خداوند متعال در امور عالم دست تصرّف بگشاید؛ زیرا خود قرآن کریم به این حقیقت که علم به کتاب الهی منشأ قدرت و تصرّف در امور عالم به اذن الله است اشاره نموده:
به بیان دیگر، منشأ قدرت تصرّف در عالم، علم به کتاب مبین است. در همین راستا، برخی از شواهدی که نشان دهندۀ علم اهل بیت (ع) به کتاب مبین است بیان می شود.
دلیل اول: آیۀ تطهیر
طبق آیۀ «لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ»؛ واقعه/۷۹ (و جز پاكان نميتوانند آن را مسّ كنند؛ یعنی بدان علم پیدا کنند) روشن است که آیۀ تطهیر در شأن اهل بیت (ع) نازل شده و ایشان از مطهّرین هستند؛ به این معنا که به کتاب علم دارند؛ «إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً»؛ (احزاب/۳۳) (خداوند فقط ميخواهد پليدي و گناه را از شما اهل بيت (ع) دور كند و كاملاً شما را پاك سازد).
شاهد روایی برای صدق مدّعا (علم به کتاب)
ترمذی از بزرگان اهل سنّت در کتاب معروف سنن خود از عمر ابن ابی سلمه نقل می کند: «هنگامی که آیۀ تطهیر بر پیامبر اعظم (ص) در خانۀ امّ سلمه نازل شد، از فاطمه و حسن و حسین و علی (ع) دعوت نموده و بر آنها عبایی را آویختند، سپس فرمودند: خدایا اینان اهل بیت من هستند پس هر گونه پليدي، گناه و ناپاکی را از آنها دور بنما و کاملاً آنها را پاک ساز، امّ سلمه گفت: آیا من از آنها هستم؟ پیامبر (ص) فرمودند: تو در جایگاه خود و بر خیر هستی [اما از اهل بیت محسوب نمی شوی]. (أخرجه الترمذى فى سننه عن عمر بن أبى سلمة ربيب النبىّ صلى الله عليه وآله قال: «لما نزلت هذه الآية على النبىّ (ص): «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّه لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً»؛(احزاب/۳۳) «فى بيت أم سلمة، فدعا فاطمة و حسناً و حسيناً وعلىّ خلف ظهره، فجلّلهم بكساء، ثم قال:اللهم هؤلاء أهل بيتى فأذهب عنهم الرجس وطهّرهم تطهيراً، قالت أمّ سلمة:وأنا معهم يا نبىّ الله؟ قال:أنت على مكانك وأنت على خير»)؛ سنن ترمذی / ج ۵ / ص ۳۵۱.
دلیل دوم: حدیث ثقلین
وجه استدلال: روشن است قرآنی که در دسترس ما می باشد همان کتابی است که بر قلب پیامبر (ص) بدون هیچ کم و کاست و تحریف نازل شده که در آن هر چیزی بیان شده است و مشتمل بر علم آنچه بوده و هست و خواهد بود، می باشد. بر این اساس، طبق مضمون حدیث ثقلین- فانّهما لن یفترقا – اگر بگوییم که اهل بیت (ع) به کتاب علم نداشته باشند، لازمۀ آن دو احتمال خواهد بود:
احتمال اول
خبر دادن پیامبر (ص) به اینکه قرآن و اهل بیت (ع) هرگز از هم جدا نخواهند شد – چه عمداً و چه سهواً و چه از روی خطا – خبری خلاف واقع خواهد بود!
احتمال دوم
و یا اینکه قرآن کریم در اینکه خودش را تبیان کلّ شیء معرفی نموده، امری خلاف واقع را فرموده باشد، حال یا از روی اشتباه و یا به دروغ، که هر دو احتمال باطل است.
تأیید روایی بر علم اهل بیت (ع) به کتاب
ده ها بلکه صدها شواهدِ روائی با مضامین مختلف، علم اهل بیت (ع) به کتاب را تأکید می کنند همچون روایت ذیل: «عن حمران بن أعين عن أبى جعفر(ع) قال: قلت له قول الله «بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِى صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ»؛ عنکبوت/۴۹. قال: إيْانا عَنى»؛ (حمران ابن اعین از امام صادق (ع) نقل کرده:
از امام راجع به قول خدا که فرموده است: «بلکه این قرآن آیات روشن الهی است در لوح سینه آنان که علم و دانش یافتند» سوال نمودم، ایشان پاسخ دادند: آیۀ مذکور، ما اهل بیت (ع) را قصد نموده است)؛ بصائر الدرجات/ ص ۲۲۲.
نتیجۀ بحث
طبق مطالب فوق و بر این اساس که اهل بیت (ع) اوّلاً به کتاب مبین علم دارند، و ثانیاً علم به کتاب الهی منشأ قدرت و تصرّف در امور عالَم است، پس به روشنی ولایت تکوینی ایشان – که واجد علم به کلّ کتاب هستند – اثبات می گردد.
الولایة التکوینیة، ص ۱۷۵ – ۱۸۶.
