معیارهای تشخیص شعائر حسینی (ع)، از بدعت ها و خرافات!
(بخش اول)
در ایّام محرم، چه اعمالی را مُجازیم انجام بدهیم؟!
پس از اینکه از منظر قرآن و به کمک روایات مشخص و اثبات شد که ایام مربوط به امام حسین (ع) مصداق بارز «ایام الله» است، سؤالی که پیش می آید این است که در این روز یا روزها چه اعمالی را باید انجام داد و به دیگر سخن، چگونه باید این ایام را یادآوری و احیاء نمود؟!: «وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيّامِ اَللّهِ»؛ ابراهیم/ ۵ (و «ايّام اللَّه» را به آنان ياد آوری کن!).
در پاسخ باید گفت خود اهل بیت (ع) به ما فرموده اند که در این ایام چه کنیم. باید ببینیم خود معصومین (ع) چه موارد و مصادیقی را به عنوان شعائر الهی و حسینی برای ما معیّن نموده اند.
یکی از کارهای مهمی که شیعیان باید در ایام محرم انجام دهند، به تصریح روایات، برپایی مراسم حزن و اندوه و ذکر مصیب برای سید الشهدا (ع) است. در برخی احادیث بیان شده که چطور عزاداری کنیم و چه اعمالی را به عنوان «شعائر الله» انجام دهیم.
کارهایی از قبیل جزع، گریه، آه و ناله، فریاد، یادآوری و بازگویی رنج ها و مصیبت هایی که به اصحاب کربلا وارد شده و غیره.
⁉️ پس از بیان این مقدمه، یک سؤال اساسی مطرح می شود و آن اینکه آیا ما مُجازیم علاوه بر مواردی که در نصوص معتبر دینی وارد شده، برخی مصادیق احیاء و عزاداری را از پیش خودمان بر آنها بایفزاییم یا خیر؟! 👈 به عنوان مثال، آیا هر کسی حقّ دارد به بهانۀ شعائر حسینی صدای سگ در بیاورد، همچون حیوانات راه برود، قمه بزند و سر خودش و کودک شش ماه اش را بشکافد تا خون جاری شود، خودش را در حوضچۀ گل آلود بیاندازد، روی آتش و خار راه برود، خودش را زیر سم اسبان بیاندازد و از این قبیل اعمال؟! 👉
به بیان دیگر، همۀ ما شعائر حسینی را «عبادت» می دانیم، حال با این وجود آیا حق داریم علاوه بر آنچه که اهل بیت (ع) به ما فرموده اند، مصادیق جدیدی را از روی سلیقه و میل خودمان برای آن اختراع کنیم؟! به عنوان نمونه، آیا ما اجازه داریم نماز را هر طور که دوست داریم بخوانیم یا اینکه آن را باید فقط همان طوری به جا آوریم که پیامبر (ص) فرموده است؟!: «صَلّوا کما رَأَیتُمُونِی أُصَلّی»؛ بحار الأنوار، ج ۸۲، ص ۲۷۹ (همان‌گونه که می‌بینید من نماز می‌خوانم، نماز بخوانید).
مصادیق شعائر حسینی، توقیفی است یا غیر توقیفی؟!
آیا مشخص نمودن مصادیق شعائر دینی در ایام محرم، «توقیفی» است یا «غیر توقیفی»؟ یعنی ما فقط حق داریم همان طور که ائمه (ع) برای ما تعیین نموده اند عزاداری کنیم یا مجازیم برخی از مصادیق را هم خودمان به آن ها اضافه کنیم؟! یک عالم، مجتهد و مرجع دینی باید مبنای خودش را در این باره مشخّص کند؛ یعنی باید برای اثبات توقیفی یا غیر توقیفی بودن این اعمال جدید، دلیل بیاورد. اگر کسی با استدلال اثبات کرد که مصادیق شعائر حسینی (ع) توقیفی است، در این صورت بسیاری از کارهایی که امروزه در ایام محرم انجام می شود – اما اهل بیت (ع) آنها را به جا نیاورده اند – از اساس باطل و مصداق بدعت محسوب می شود!
طبق این مبنا، به این دلیل که مثلاً هیچیک از ائمه (ع) نه قمه زده اند و نه کسی را به قمه زنی و شکافتن سر خود توصیه نموده اند، عمل «قمه زنی» بدعت در دین و مذهب قلمداد شده و حرام می گردد! یعنی هر عملی که نصّ شرعیِ معتبر در اثبات صحّت آن وجود نداشته باشد، خطّ قرمز محسوب شده و عمل به آن جایز نمی باشد.
اما در مقابل، اگر کسی بگوید موارد ذکر شده از سوی اهل بیت (ع) همچون حزن و گریه و زاری صرفاً از باب مثال و بیان برخی از مصادیق بوده، و لذا باب افزودن مصداق های جدید برای آن مفتوح است، در واقع مبنای غیر توقیفی بودن شعائر حسینی را اخذ نموده است.
ادامه دارد…
مطارحات فی الفکر والعقیدة: 🔅 الشعائر الحسینیة (ع)؛ بین المنصوصة والمستحدثة
