معیارهای تشخیص شعائر حسینی (ع)، از بدعت ها و خرافات!
(بخش چهارم و پایانی)
رجوع به «روایات» یا «راویان» روایت (عالمان دین شناس)؟!
➖ ممکن است کسی بپرسد چرا ما در مسائل مربوط به شعائر حسینی (ع)، اینقدر روی حوزه های علمیه و عالمان دین تمرکز می کنیم و ایشان را مسئول اصلی در ایفای این رسالت بزرگ می دانیم؟!
در پاسخ باید عرض کنم علتش این روایت معتبر و مشهور (توقیع شریف) است که: «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ»؛ (وسائل الشیعة، ج ۷، ص ۱۴۰). متأسفانه خواسته یا ناخواسته دربارۀ این حدیث، یک مغالطه و اشتباه صورت گرفته که باید نسبت به آن تنبّه دهیم!
شاهد مثال، این عبارت است: «فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا» که در آن امام (ع) فرموده اند به «راویان» احادیث ما که همان فقهای جامع الشرایط (مجتهد در اصول و فروع دین توأمان) هستند رجوع کنید و نه به «روایات»! یعنی در زمان غیبت به «عالمان دین» رجوع کنید تا برای شما معنای صحیح روایات ما را تبیین کنند، نه اینکه هر کس هر حدیثی را در هر کتابی دید برای مردم بخواند و طبق آن عمل کند! شناخت و عمل به روایات هم دارای یک سلسله اصول و ضوابط خاصّ است که هر کسی از آن ها آگاه نیست! در روایت مذکور، فرموده اند: «فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ»؛ یعنی عالمان و دین شناسان حجت من بر شما هستند و نفرمودند: «فإنّها حُجَّتِی عَلَیْکُمْ» تا اینکه ضمیر «ها» به روایات باز گردد!! این روش اخباری هاست که کتاب روایی را دستشان می گیرند و از روی آن برای مردم می خوانند و همه را دعوت می کنند که به مضمون آن ها عمل کنند! بدون اینکه معیارهای نقد و ارزیابی سندی و محتوایی احادیث را – که دو نمونه از مهمترین آنها «عرضه به قرآن» و «عرضه به احکام قطعی عقل» است – به کار ببندند.
جذب مردم با کدام تصویر از اسلام: اسلام عقلانی یا اسلام خشن و خرافی؟!
➖ باید آگاه باشیم که دشمنان اسلام، قرآن، پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) تلاش می کنند تا به مردم دنیا، از اسلام یک چهرۀ خشن، خرافی و عقل ستیز نشان دهند! از یک سو اسلام سنّی را با ایجاد فرقه هایی همچون القاعده، النصره و داعش، مشمئزکننده و وحشتناک جلوه می دهند، و از سوی دیگر آن قرائت از اسلام شیعی را تبلیغ می کنند که تصویری زشت و خردگریز از دین و مذهب ترسیم می کند.
❗️ البته قصد ندارم نیت خوانی کنم و وارد این بحث بشوم که دشمن، شخص یا جریان خاصّ شیعی را به وجود آورده یا نه، بلکه منظورم این است که ما نباید اجازه بدهیم خرافات، بدعت ها و اعمال خلاف عقل و فطرت، چهرۀ زیبا و نورانی اسلام و تشیّع را مکدّر و نازیبا سازد! بلکه باید سعی کنیم تا از اسلام، برداشت و قرائتی را به جهانیان معرفی کنیم که عقل و شعور و فطرت انسان ها بدان تمایل و گرایش پیدا کند.
مثلاً واضح است که تصویر خشن، وحشتناک، عقب مانده، ضدّ عقل و مخالف فطرتی که داعش از اسلام و تسنّن به نمایش گذارده را، هیچ انسان سلیم النفس و خردمندی در عصر حاضر نمی تواند بپذیرد!
وظیفۀ مراجع، مؤسسات دینی و هیأت ها در پاسداری از شعائر حسینی (ع) و آفت زدایی از آنها!
➖ در پایان این بحث، سه دسته را مورد خطاب جدّی قرار می دهم تا در مقابل بسیاری از این اعمال خرافی و بدعیت آمیز – که هیچ اصل و ریشه ای در قرآن، روایات معتبر، عقل و فطرت ندارند – بایستند و با انفعال و سکوت خود، میدان را برای رواج آن ها و تخریب دین و مذهب، باز نگذارند!
دستۀ اول، حوزه های علمیۀ قم و نجف و در واقع مراجع و عالمان دین هستند که وظیفه دارند – بر اساس معیارهای پیش گفته، یا هر ملاک معتبری که خودشان صحیح می دانند – جلوی این فعالیت های مخرّب را بگیرند.
گروه دوّم، مؤسسات، مراکز علمی، تحقیقاتی و دانشگاهی هستند که موظف اند شیعیان را نسبت به این مسأله آگاه کنند و درک آن ها بالاببرند که به جای پرداختن به اصل مطلب و تلاش در راستای تحقّق بخشی به اهداف قیام حسینی (ع)، گرفتار حواشی و زوائد و بدعت ها نگردند!
دستۀ سوّم هم، هیأت ها و حسینیه ها هستند که نباید اجازه دهند تا در محیط آنها یکچنین اعمالی انجام شود؛ زیرا همه باید بدانند این گونه فعالیت ها همچون قمه زنی، راه رفتن بر روی خار و آتش و صدای حیوانات را درآوردن و چار دست و پا راه رفتن و غیره، اولاً به اصل اسلام ضربه می زند، ثانیاً به حیثیّت مکتب تشیّع و اهل بیت (ع) لطمه وارد می سازد، و ثالثاً اهداف قیام بزرگ و حماسۀ تاریخی و انسانی امام حسین (ع) را تحت الشعاع قرار می دهد و آثار سازندۀ آن را کمرنگ و خنثی می کند!
مطارحات فی الفکر والعقیدة: الشعائر الحسینیة (ع)؛ بین المنصوصة والمستحدثة
